مالزی، کشوری با دو نظام بانکی مستقل
از دههء 1970 بانکداری اسلامی به عنوان واقعیتی جدید در صحنه‌مالیه بین‌المللی ظهور کرده است. اما فلسفه و اصول آن به ظهور اسلام یعنی 1400 سال پیش بازمی‌گردد. اغلب، ظهور این شیوهء بانکداری به احیای تفکر اسلامی و تمایل مسلمانان به زندگی مطابق با آموزه‌های اسلامی مرتبط است. قبل از ظهور بانکداری و نظام مالی اسلامی، مسلمانان برای رفع نیازهای مالی خود تنها می‌توانستند از سیستم‌های مالی معمول جهان استفاده کنند اما از دههء 1960 و 1970 با تصویب قوانین این نوع بانکداری، مسلمانان توانستند داد و ستدهای خود را طبق قوانین شریعت خود انجام دهند. بانک‌های اسلامی همواره تبعات اجتماعی هر تصمیمی که اتخاذ می‌کنند را در نظر می‌گیرند. سوددهی با وجود اولویت و اهمیت‌اش، تنها شرط یا مهم‌ترین عنصر در ارزیابی عملکرد بانک اسلامی نیست زیرا سوددهی باید با اهداف اجتماعی و مادی که به نفع جامعه در کل است سازگار باشد. در نظام بانکداری اسلامی اهداف اجتماعی بخشی غیرقابل تفکیک از نظام مالی اسلامی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
از دههء 1970 بانکداری اسلامی به عنوان واقعیتی جدید در صحنه‌مالیه بین‌المللی ظهور کرده است. اما فلسفه و اصول آن به ظهور اسلام یعنی 1400 سال پیش بازمی‌گردد. اغلب، ظهور این شیوهء بانکداری به احیای تفکر اسلامی و تمایل مسلمانان به زندگی مطابق با آموزه‌های اسلامی مرتبط است. قبل از ظهور بانکداری و نظام مالی اسلامی، مسلمانان برای رفع نیازهای مالی خود تنها می‌توانستند از سیستم‌های مالی معمول جهان استفاده کنند اما از دههء 1960 و 1970 با تصویب قوانین این نوع بانکداری، مسلمانان توانستند داد و ستدهای خود را طبق قوانین شریعت خود انجام دهند. بانک‌های اسلامی همواره تبعات اجتماعی هر تصمیمی که اتخاذ می‌کنند را در نظر می‌گیرند. سوددهی با وجود اولویت و اهمیت‌اش، تنها شرط یا مهم‌ترین عنصر در ارزیابی عملکرد بانک اسلامی نیست زیرا سوددهی باید با اهداف اجتماعی و مادی که به نفع جامعه در کل است سازگار باشد. در نظام بانکداری اسلامی اهداف اجتماعی بخشی غیرقابل تفکیک از نظام مالی اسلامی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
در مالزی مقررات اسلامی و قوانین بانکداری اسلامی به طور مجزا در کنار مقررات معمول بانکداری حاکم هستند. مبنای قانونی تاسیس بانک‌های اسلامی قانون بانکداری اسلامی (IBA) بود که هفتم آوریل 1983 به اجرا گذاشته شد. طبق این قانون بانک مرکزی مالزی این اختیار را دارد که بر عملکرد بانک‌های اسلامی نظارت کند و مقررات مربوط به آن‌ها را تنظیم کند. «قانون سرمایه‌گذاری دولت» که در سال 1983 تصویب و به اجرا گذاشته شد به دولت مالزی اجازه می‌دهد اوراق مشارکت در سرمایه‌گذاری را طبق مبانی شریعت اسلام منتشر کند. چون این اوراق دارایی نقد محسوب می‌شوند. بانک‌های اسلامی می‌توانند برای تامین نیازهای خود به نقدینگی در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
چون نیاز به نظام مالی اسلامی حیاتی و فوری بود، اندیشمندان اسلام تلاش برای تدوین اساس‌نامه‌ای برای این نظام را آغاز کرده‌بودند. این تلاش‌ها به تاسیس بانک توسعهء اسلامی در سال 1974 و سپس بانک اسلامی دوبی نخستین بانک تجاری اسلامی در سال 1975 منجر شد. طی سال‌های بعد تعدادی بانک اسلامی تاسیس شدند که عمدتائ در منطقهء خاورمیانه متمرکز بودند: بانک اسلامی فیصل در مصر 19777)، بانک اسلامی فیصل در اردن 19788)، بانک اسلامی سرمایه‌گذاری اردن 19788)، شرکت اسلامی سرمایه‌گذاری در امارات 19799) و…
در مالزی، نخستین بانک اسلامی در اول ژوییهء 1983 با نام «بانک اسلامی مالزی برهاد» (BIMB) فعالیت خود را آغاز کرد. این بانک پس از یک دهه فعالیت، نهاد بانکی قابل اتکا بوده و حوزهء فعالیت‌اش به سرعت در سرتاسر کشور گسترش یافته است. این بانک هم اکنون 80 شعبه و 1200 کارمند دارد. همچنین در 17 ژانویهء 1992 سهام این بانک در بورس کوالالامپور برای فروش عرضه شد.
هدف بلندمدت مرکزی مالزی ایجاد نظام بانکی اسلامی است که به طور موازی با نظام بانکی معمول فعالیت کند. اما شبیه هر نظام بانکی دیگر، نظام بانکداری اسلامی برای معتبر بودن باید سه شرط را تامین کند:
1- داشتن تعداد زیادی مشتری و شعبه
2- عرضهء گستره‌ای وسیع از خدمات
3- تعامل با بازار اسلامی پولی
همچنین نظام بانکداری اسلامی باید با ارزش‌های اجتماعی و اقتصادی اسلامی سازگار بوده و در صورت و معنا اسلامی باشد.
با این هدف، بانک مرکزی مالزی رویکردی مرحله‌ای را به سوی تحقق هدف بالا اتخاذ کرده است. نخستین مرحله از این روند تبلیغ مزایا و فواید بانکداری اسلامی برای کل جمعیت کشور و فراهم کردن زمینهء دسترسی همهء متقاضیان به خدمات این بانک‌هاست. بانک مرکزی مالزی پس از بررسی همهء جوانب، تصمیم گرفت به نهادهای بانکی موجود اجازه دهد خدمات بانکداری اسلامی را با استفاده از زیرساخت‌ها و شعبات موجود خود ارایه دهند. این راه موثرترین و کارآترین رو‌ش برای افزایش تعداد نهادهای ارایه‌دهندهء خدمات مالی اسلامی با پایین‌ترین هزینه و کوتاه‌ترین زمان بود. در این راستا، در چهارم مارس 1993 بانک مرکزی این کشور طرحی را با عنوان «طرح بانکداری بدون ربا» به اجرا درآورد.
از لحاظ خدمات و محصولات مالی، در حال حاضر بانک‌های اسلامی، بیش از 40 محصول و خدمات مختلف را با بهره‌گیری از مفاهیم اسلامی از جمله مضاربه، اجاره، قرض‌الحسنه و… ارایه می‌کنند.
در اکتبر سال 1996 بانک ملی مالزی به هدف انتشار جزییات عملیات بانکداری اسلامی (ترازنامه و حساب سود و زیان)، صورت مالی‌ای را به عنوان الگو برای نهادهای بانکی ارایه‌دهندهء خدمات بانکداری اسلامی منتشر کرد و طبق آن نهادهای یاد شده ملزم شدند این صورت‌های مالی را به اطلاع عموم برسانند.
بانک مرکزی مالزی همچنین به هدف افزایش دقت و یکپارچه کردن تفسیرها از قوانین شریعت بین بانک‌ها و نهادهای مالی، شورای ملی مشورتی بانکداری اسلامی را در اول مه 1997 تاسیس کرد. این نهاد بالاترین نهاد برای نظارت بر بانکداری اسلامی در مالزی است.
در اول اکتبر 1999 دومین بانک اسلامی مالزی با نام «بانک معاملهء مالزی برهاد» (BMMB) کار خود را در این کشور آغاز کرد. بانک یاد شده در اثر ادغام دو بانک مرکزی تحت عناوین «بانک بومیپوترا برهاد» (BBMB) و «بانک تجاری برهاد» (BOCB) تشکیل شد.
مالزی به عنوان کشوری که اکثریت جمعیت‌اش مسلمان هستند تحت تاثیر تحولات در بانکداری اسلامی در خاورمیانه قرار گرفت. بسیاری از احزاب این کشور خواستار تاسیس بانک‌های اسلامی در مالزی شدند. برای مثال در سال 1981 کنگرهء اقتصادی بومیپوترا به دولت مالزی پیشنهاد کرد اجازهء تاسیس یک بانک اسلامی را در این کشور صادر کند. همچنین در همان سال کمیتهء ملی تحقیق تاسیس شد و هدف از آن انجام تحقیق و ارایهء راهکار به دولت در زمینهء تمام جنبه‌های تاسیس و کار بانک اسلامی در مالزی از جمله جنبه‌های دینی، قانونی و عملیاتی است. در این تحقیق مشخص شد که تاسیس و شروع به کار بانک اسلامی در مالزی پروژه‌ای مفید و قابل اجراست، چه از لحاظ سود چه از لحاظ عملیات. به این ترتیب در سال 1983 نخستین بانک اسلامی مالزی با سرمایهء 80 میلیون رینگیت کار خود را آغاز کرد. با تاسیس این بانک راه برای تاسیس بانک‌های دیگر و نیز جا افتادن نظام بانکداری اسلامی هموار شد. این بانک خدمات عام بانکداری را در %
سلام
چه جوریاست که الان هفدهمه اما وبلاگت روز هجدهم بروز شده؟!
دوست من سلام
عرق سازمانی شما را نیکو میداریم اما
اگر صلاح میدانید کمی از تبلیغات خود بنفع سازمان متبوعتان کم کنید
آخر شما که مدیر روابط عمومی بانکتان نیستید
سلام و خسته نباشید … سوال من این است : آیا در ایران همایش یا کنفرانسی در خصوص بانکداری اسلامی برگزار شده است ؟ لطفا مرا راهنمائی کنید.
انم هادیان لطفا هر جور میتوانید با میل من تماس بگیرید